Xét tuyển đại học và hướng nghiệp chọn ngành: Cẩm nang toàn diện cho học sinh – sinh viên 2025

Mỗi mùa tuyển sinh, hàng ngàn học sinh hoang mang giữa vô số ngành nghề và phương thức xét tuyển. Xét tuyển đại học và hướng nghiệp chọn ngành không chỉ quyết định bước đầu vào đại học mà còn ảnh hưởng lớn đến tương lai nghề nghiệp. Bài viết dưới đây sẽ dẫn dắt bạn qua từng bước: từ hiểu bản thân, tìm ngành phù hợp, đến kinh nghiệm chọn trường & cách xét tuyển hiệu quả.

1. Tổng quan về xét tuyển đại học và hướng nghiệp chọn ngành

Trong bối cảnh giáo dục Việt Nam ngày càng đa dạng về phương thức tuyển sinh, xét tuyển đại học và hướng nghiệp chọn ngành đã trở thành hai bước song hành quan trọng quyết định con đường tương lai của học sinh. Việc chọn ngành không chỉ dựa vào điểm thi, mà còn là quá trình tìm hiểu năng lực, sở thích và xu hướng nghề nghiệp của bản thân. Một quyết định đúng đắn ở giai đoạn này có thể mở ra hướng đi bền vững, giúp sinh viên phát huy thế mạnh, hạn chế tình trạng học sai ngành – làm trái nghề vốn đang chiếm tới hơn 60% sinh viên sau tốt nghiệp (theo báo Tuổi Trẻ, 2024).

1.1 Vì sao xét tuyển đại học gắn liền với hướng nghiệp?

Khi học sinh chuẩn bị bước vào lớp 12 hoặc sau khi tốt nghiệp THPT, việc xét tuyển đại học và hướng nghiệp chọn ngành không đơn thuần là chọn trường, mà là chọn con đường nghề nghiệp cho tương lai. Nếu chọn ngành học phù hợp, bạn sẽ có động lực học tập cao, dễ tiếp cận việc làm, ít rủi ro bỏ ngang. Ngược lại, nếu chọn ngành “ăn theo trào lưu” mà không phù hợp với năng lực, khi vào học mới cảm thấy chật vật, thậm chí muốn chuyển ngành giữa chừng.

Theo nghiên cứu về phân luồng và hướng nghiệp trong phát triển nguồn nhân lực tại Việt Nam, việc hướng nghiệp và phân luồng đào tạo là yếu tố then chốt để học sinh nhận thức đúng năng lực bản thân và nhu cầu thị trường, từ đó ra quyết định chọn ngành – chọn nghề hợp lý.

Ví dụ: tại một số trường THPT ở Hà Nội, các em học sinh khi được tham gia các buổi tư vấn hướng nghiệp cá nhân hóa cho biết đến hơn 60% chọn ngành dựa vào lời khuyên người thân trước khi được phân tích sở thích – năng lực thực sự (theo Báo Nhân Dân điện tử)

Chính vì vậy, xét tuyển đại học và hướng nghiệp chọn ngành nên được xem như quá trình song hành: bạn không chỉ nộp hồ sơ, mà bạn “đặt cược” vào tương lai nghề nghiệp mình theo đuổi suốt ít nhất 4–5 năm học đại học.

1.2 Thực trạng học sinh chọn ngành theo phong trào – hệ lụy lâu dài

Thực tế nhiều học sinh hiện nay vẫn “chọn ngành theo số đông, theo hot trend, theo áp lực gia đình”, thay vì chọn dựa trên năng lực cá nhân – dẫn đến tình trạng học chán, bỏ học, hoặc ra trường không xin được việc như mong muốn. Theo khảo sát nội bộ của một đơn vị hướng nghiệp về thực trạng hướng nghiệp tại Việt Nam, có trường hợp chỉ 20% học sinh TP.HCM hiểu rõ ngành nghề mình chọn khi bước vào đại học.

Một khảo sát khác cho thấy 78,0% học sinh THPT cho rằng cần có tư vấn hướng nghiệp để hỗ trợ chọn nghề sau này (trong đó 87,6% học sinh lớp 12 nhận thấy điều đó rất cần thiết). Điều này phản ánh khoảng trống lớn trong công tác hướng nghiệp ở phổ thông.

Hệ lụy là rất thực: sinh viên theo ngành không phù hợp dễ chán nản, học kém, chuyển ngành, hoặc khi tốt nghiệp thì kỹ năng, đam mê không tương ứng với yêu cầu công việc. Do đó, từ sớm, việc kết hợp xét tuyển đại học và hướng nghiệp chọn ngành là giải pháp giảm rủi ro mất định hướng.

>>> Xem thêm: 5 bước định hướng nghề nghiệp bản thân cho học sinh, sinh viên

2. Các hình thức xét tuyển đại học phổ biến hiện nay

Trong quá trình xét tuyển đại học và hướng nghiệp chọn ngành, việc nắm rõ các hình thức tuyển sinh giúp thí sinh chủ động hơn trong việc xây dựng chiến lược học tập và lựa chọn trường phù hợp. Mỗi phương thức đều có ưu – nhược điểm riêng, đòi hỏi học sinh cần hiểu rõ để tận dụng tối đa cơ hội trúng tuyển, tránh rủi ro “đặt cược” tất cả vào một hình thức duy nhất. Theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo năm 2025 (moet.gov.vn), có khoảng 20 phương thức tuyển sinh khác nhau, trong đó 4 hình thức phổ biến chiếm tới hơn 90% tổng số chỉ tiêu toàn quốc.

2.1 Xét tuyển bằng điểm thi tốt nghiệp THPT

Phương thức truyền thống và phổ biến là xét tuyển đại học dựa vào điểm thi tốt nghiệp THPT – tức là bạn dùng điểm Toán, Văn, Lý, Hóa, Sinh, Sử v.v. theo tổ hợp mà mỗi trường quy định. Nhiều trường công lập hay trường top dùng chỉ số này làm cơ sở chính để xét nguyện vọng.

Ưu điểm: công bằng (ai cũng dự thi), dễ so sánh giữa thí sinh; chi phí thấp; phổ biến. Nhược điểm: điểm thi đôi khi không phản ánh đúng năng lực học dài hạn, nhiều bạn bị áp lực thi cử; năm nào phổ điểm cao cũng dễ dẫn đến cạnh tranh gay gắt.

Ví dụ: năm 2024, các trường như Đại học Bách Khoa Hà Nội, Đại học Kinh tế Quốc dân đều sử dụng điểm thi tốt nghiệp như một trong các phương thức xét tuyển chính.

2.2 Xét học bạ THPT và phương thức riêng của các trường

Nhiều trường mở rộng phương thức xét học bạ – tức lấy điểm học bạ từ các năm lớp 10–11–12 để xét tuyển – bên cạnh điểm thi tốt nghiệp. Phương thức này giúp những học sinh có học lực ổn định có thêm cơ hội, giảm áp lực thi cử.

Một số trường lớn có phương thức xét tuyển riêng, ví dụ xét tuyển bằng năng lực, xét dựa vào bài luận hoặc portfolio, xét điểm thi đánh giá năng lực của trường. Việc này giúp những bạn không “mạnh thi cử” vẫn có cửa vào nếu thể hiện được năng lực qua các bài kiểm tra riêng.

Ví dụ: Trường Đại học Bách Khoa TP.HCM, Đại học Ngoại Thương có các phương thức xét tuyển riêng dựa vào năng lực, kết hợp phỏng vấn, bài luận.

2.3 Xét tuyển bằng chứng chỉ quốc tế, năng lực, portfolio

Một số trường ưu tiên những thí sinh có chứng chỉ quốc tế (ví dụ SAT, A-Level, IB), hoặc xét năng lực riêng (thi đánh giá năng lực) hoặc yêu cầu portfolio (với ngành thiết kế, kiến trúc, mỹ thuật). Đây là cách để trường tìm thí sinh có năng lực khác biệt, có tiềm năng sáng tạo.

Ưu điểm của dạng xét tuyển này là giúp học sinh thể hiện bản thân (không phụ thuộc hoàn toàn vào điểm thi). Tuy nhiên, nó đòi hỏi học sinh cần chuẩn bị sớm – từ portfolio, chứng chỉ quốc tế, hay rèn kỹ năng ngoại ngữ, kỹ năng mềm.

Như vậy, khi bạn lên kế hoạch xét tuyển đại học và hướng nghiệp chọn ngành, nên cân nhắc đa dạng phương thức: nếu trường bạn định hướng có xét tuyển riêng thì bạn cần chuẩn bị song song.

3. Hướng nghiệp chọn ngành học – bắt đầu từ chính bạn

Khi bước vào giai đoạn xét tuyển đại học và hướng nghiệp chọn ngành, nhiều học sinh thường bị chi phối bởi điểm số, lời khuyên từ phụ huynh hoặc xu hướng “ngành hot”. Tuy nhiên, nền tảng quan trọng nhất để lựa chọn đúng vẫn là hiểu chính mình – biết mình giỏi gì, thích gì và điều gì khiến mình thấy có ý nghĩa. Theo khảo sát của Navigos Group năm 2024, có đến 65% sinh viên năm ba thừa nhận chọn ngành theo xu hướng xã hội mà chưa thực sự hiểu bản thân, dẫn đến việc đổi ngành hoặc bỏ học giữa chừng. Điều đó cho thấy, hướng nghiệp không phải là việc chọn một ngành “đang hot”, mà là chọn ngành phù hợp với năng lực và định hướng phát triển lâu dài của mỗi cá nhân.

3.1 Hiểu rõ bản thân: năng lực, sở thích, giá trị cá nhân

Bước đầu tiên trong hướng nghiệp chọn ngành là hiểu rõ mình: bạn thích gì? bạn giỏi gì? bạn muốn nghề có ý nghĩa ra sao?

• Năng lực: bạn mạnh môn học nào? Bạn có kỹ năng tư duy con số, logic, phân tích, hay giỏi ngôn ngữ, giao tiếp?
• Sở thích: bạn hứng thú với máy tính? với sáng tạo mỹ thuật? với con người, chăm sóc, y tế?
• Giá trị – mục tiêu sống: bạn muốn làm việc có thu nhập cao? muốn đóng góp xã hội? muốn ổn định?

Ví dụ: một bạn giỏi Toán và cũng thích lập trình, nếu chọn ngành Khoa học dữ liệu, AI hay lập trình phần mềm sẽ phù hợp hơn là chọn ngành quản trị khách sạn – dù đó là ngành “hot”.

Công cụ như trắc nghiệm tính cách MBTI, RIASEC hoặc bài định hướng nghề nghiệp trong trường phổ thông (có ở hệ thống giáo dục Việt Nam) giúp học sinh định hình bản thân. Theo báo Tuổi Trẻ, bộ công cụ hỗ trợ hướng nghiệp sử dụng trắc nghiệm giúp cung cấp thông tin cho hơn 5.000 vị trí nghề nghiệp cho học sinh lựa chọn.

3.2 Xác định nhóm ngành phù hợp với tính cách và năng khiếu

Sau khi hiểu bản thân, bạn nên phân nhóm ngành phù hợp. Ví dụ:

• Các bạn thích sáng tạo: có thể hướng đến ngành mỹ thuật, thiết kế, truyền thông, nội dung số
• Các bạn có kỹ năng logic, toán tốt: ngành công nghệ thông tin, kỹ thuật, kỹ thuật dữ liệu
• Bạn hướng về con người, xã hội: ngành tâm lý học, giáo dục, y tế, công tác xã hội

Việc phân nhóm giúp thu hẹp lựa chọn – từ hàng chục ngành về chỉ vài nhóm ngành bạn thực sự phù hợp. Khi viết về kỹ năng chọn theo tính cách MBTI, bạn có thể tra xem mình thuộc nhóm nào (ví dụ INFP, ISTJ…) rồi đối chiếu với nhóm ngành khuyến nghị. Đây là một trong những cách tư vấn chọn ngành nghề mang tính cá nhân hóa.

3.3 Tránh bẫy “ngành hot” – hãy chọn ngành “hợp”

“Ngành hot” ở thời điểm này có thể là truyền thông số, AI, marketing, fintech… nhưng không phải bạn nào cũng phù hợp để theo những ngành đó. Nếu bạn vào ngành hot mà không có đam mê/khả năng, bạn dễ bị áp lực, mất định hướng, hoặc bỏ ngang.

Ví dụ: ngành truyền thông – marketing rất được quảng bá “dễ xin việc”, nhưng nếu bạn không chịu được áp lực sáng tạo liên tục, deadline, kỹ năng viết – giao tiếp – phân tích thấp, bạn sẽ không trụ được. Trong khi ngành bạn thực sự có năng lực – ví dụ kỹ thuật phần mềm, nếu bạn kiên trì có thể cho thu nhập ổn định.

Do đó, trong xét tuyển đại học và hướng nghiệp chọn ngành, ưu tiên nên là sự phù hợp “đam mê + năng lực + nhu cầu xã hội”, chứ không phải hot trend đơn thuần.

>>> Xem thêm: 5 Bước Định Hướng Nghề Nghiệp Giúp Bạn Chọn Đúng Con Đường

4. Xu hướng ngành nghề triển vọng giai đoạn 2025–2030

Trong bối cảnh chuyển đổi số và tự động hóa diễn ra mạnh mẽ, xét tuyển đại học và hướng nghiệp chọn ngành giai đoạn 2025–2030 không chỉ dừng ở việc chọn ngành “dễ xin việc”, mà còn hướng đến các lĩnh vực có tiềm năng phát triển dài hạn và khả năng thích ứng cao với công nghệ. Theo báo cáo của VietnamWorks năm 2025, 7/10 nhóm ngành có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất trong 5 năm tới thuộc về các lĩnh vực liên quan đến công nghệ, dữ liệu, y tế và giáo dục. Bên cạnh đó, những ngành liên quan đến năng lượng xanh, truyền thông số, và sáng tạo nội dung cũng được dự báo sẽ tạo ra hàng trăm nghìn việc làm mới mỗi năm. Điều này đặt ra yêu cầu cho học sinh – sinh viên cần chủ động nắm bắt xu hướng, từ đó chọn ngành học phù hợp với năng lực và nhu cầu của thị trường tương lai.

>>> Xem thêm: Top 10 xu hướng định hướng nghề nghiệp tương lai (2025 – 2030)

4.1 Các ngành công nghệ và trí tuệ nhân tạo (AI)

Theo nhiều dự báo, AI, dữ liệu lớn (Big Data), an ninh mạng, Internet of Things (IoT) sẽ là những ngành mũi nhọn trong thời tới. Báo VnExpress đưa tin dự báo năm 2025 sẽ có làn sóng AI – robot, cùng Internet vệ tinh và công nghệ bền vững nổi bật.

Trường Đại học Quang Trung chia sẻ thông tin Việt Nam đang thiếu khoảng 200.000 nhân lực công nghệ thông tin, và phân ngành AI, khoa học dữ liệu, phát triển phần mềm tiếp tục được săn đón mạnh.

Các bài viết xu hướng nghề nghiệp Việt Nam đến 2030 liệt kê “công nghệ số và tự động hóa” là yếu tố định hình nghề nghiệp tương lai.

Nếu bạn yêu thích lập trình, toán học, logic thì với xét tuyển đại học và hướng nghiệp chọn ngành bạn nên nghiêm túc xem xét nhóm ngành CNTT, AI. Đầu tư học kỹ năng lập trình, xử lý dữ liệu, toán ứng dụng sẽ rất có lợi.

>>> Xem thêm: Định hướng nghề lập trình IT: Hành trình trở thành IT chuyên nghiệp

4.2 Ngành truyền thông, sáng tạo nội dung, marketing số

Bên cạnh công nghệ, ngành truyền thông – marketing – sáng tạo nội dung cũng được đánh giá cao vì sự phát triển mạng xã hội, nền tảng số. Bài “Đón đầu 5 xu hướng nghề nghiệp” tại ILA Du Học liệt ngành sáng tạo nội dung số, thương mại điện tử vào trong top xu hướng tương lai tại Việt Nam.

Ví dụ: nhiều thương hiệu sử dụng Influencer, KOL, content creator để quảng bá sản phẩm, do đó đội ngũ sáng tạo nội dung, quản lý mạng xã hội, SEO, quay video, thiết kế đồ họa… luôn cần. Nếu bạn thích sáng tạo, viết lách, quay phim, chụp ảnh, thì nhóm ngành này là lựa chọn tốt.

4.3 Ngành chăm sóc sức khỏe và giáo dục – xu hướng nhân văn

Sau đại dịch COVID-19, nhu cầu chăm sóc sức khỏe, tâm lý, giáo dục, dược phẩm tăng mạnh. Ngành y tế, điều dưỡng, dược phẩm được dự báo tăng trưởng bình quân hơn 11,1%/năm giai đoạn 2023–2028 trong thị trường dược phẩm Việt Nam, theo BMI.

Trong bối cảnh dân số già hóa, nhu cầu chăm sóc sức khỏe cá nhân và cộng đồng không ngừng tăng, nên ngành y tế, tâm lý, khoa học sức khỏe có tiềm năng dài hạn.

Những ngành này thích hợp với học sinh có tính cách hướng nội, thích giúp đỡ người khác, có tính kiên trì, chịu khó học kiến thức dài. Đây là ví dụ “ngành học phù hợp với người hướng nội”.

Ngoài ra, các ngành thiếu nhân lực trong 5 – 10 năm tới (ví dụ kỹ thuật, CNTT, y tế) là những nhóm bạn nên ưu tiên khi làm xét tuyển đại học và hướng nghiệp chọn ngành để giảm rủi ro thất nghiệp sau ra trường.

>>> Xem thêm: Định hướng nghề bác sĩ: Hướng dẫn chi tiết cho học sinh và phụ huynh

5. Kinh nghiệm xét tuyển và chọn ngành thành công

Để xét tuyển đại học và hướng nghiệp chọn ngành hiệu quả, học sinh cần chuẩn bị không chỉ về kiến thức mà còn về chiến lược dài hạn. Việc lựa chọn trường – ngành nên dựa trên thông tin rõ ràng, có kế hoạch từng giai đoạn và linh hoạt với thay đổi của quy chế tuyển sinh. Theo Bộ GD&ĐT năm 2025 (https://moet.gov.vn), hơn 40% thí sinh thay đổi nguyện vọng ít nhất một lần do thiếu định hướng sớm hoặc chưa hiểu rõ ngành học. Do đó, kinh nghiệm chọn ngành thành công không đến từ “may mắn trúng tuyển”, mà từ sự chuẩn bị kỹ lưỡng: nắm vững phương thức xét tuyển, hiểu năng lực bản thân và biết cách tận dụng cơ hội học bổng, xét tuyển sớm.

5.1 Lập kế hoạch học tập và hồ sơ sớm từ lớp 11–12

Không nên để tới tháng cuối mới chuẩn bị hồ sơ. Bạn nên:

• Ngay từ lớp 11, định hình nhóm ngành mình thích, tìm hiểu thông tin các trường, các tổ hợp xét tuyển.
• Tích lũy điểm học bạ tốt, tham gia hoạt động ngoại khóa, dự án nhỏ, các cuộc thi liên quan ngành bạn thích để có hồ sơ nổi bật.
• Nếu trường bạn chọn có xét tuyển năng lực hoặc portfolio, bạn nên chuẩn bị từ sớm: bài luận, đề tài nhỏ, chứng chỉ.

Khi bạn lập kế hoạch từ sớm, bạn có thể linh hoạt điều chỉnh nếu có thông tin mới về ngành nghề, thị trường việc làm. Điều này giúp bạn tối ưu trong xét tuyển đại học và hướng nghiệp chọn ngành.

>>> Xem thêm: Kế hoạch học theo định hướng ngành nghề

5.2 Tham khảo tư vấn từ chuyên gia hướng nghiệp và cựu sinh viên

Việc bạn nghe từ chuyên gia hướng nghiệp, các cuộc hội thảo tuyển sinh, hoặc nghe kinh nghiệm từ cựu sinh viên trong ngành bạn muốn theo giúp bạn hiểu rõ hơn thực tế ngành nghề.

Ví dụ: nhiều trường đại học tổ chức chương trình “Đối thoại tư vấn hướng nghiệp” với học sinh THPT, như chương trình của Báo Tuổi Trẻ tại Hà Đông (Hà Nội) thu hút hàng nghìn học sinh đến tham dự.

Bạn nên đặt câu hỏi như: ngành này sau ra trường làm gì? mức thu nhập thực tế? môi trường làm việc? khả năng thăng tiến? điểm yếu, rủi ro của ngành?

5.3 Tận dụng công cụ đánh giá năng lực, trắc nghiệm tính cách

Sử dụng các công cụ trắc nghiệm như MBTI, RIASEC, trắc nghiệm nghề nghiệp trong trường phổ thông, hướng nghiệp cá nhân hóa sẽ giúp bạn nhìn rõ điểm mạnh – điểm yếu cá nhân. Theo bài báo về hướng nghiệp cá nhân hóa trên Báo Nhân dân điện tử, hơn 60% học sinh lớp 12 khi tham gia chương trình cho biết trước đó chọn ngành dựa vào người thân mà chưa hiểu rõ bản thân.

Khi bạn có dữ liệu từ trắc nghiệm, ví dụ bạn là INFJ, bạn thuộc nhóm thích làm việc với con người, sáng tạo hơn là số liệu, bạn sẽ biết nên tránh những ngành quá kỹ thuật nếu cảm thấy không phù hợp.

Một lưu ý: kết quả trắc nghiệm chỉ là gợi ý, bạn nên dùng kết hợp với phản hồi thực tế từ chuyên gia, số liệu ngành, điều kiện cá nhân.

6. Lời khuyên cho học sinh – sinh viên trước ngưỡng cửa đại học

Trước ngưỡng cửa quan trọng của xét tuyển đại học và hướng nghiệp chọn ngành, học sinh – sinh viên cần tỉnh táo nhận ra rằng không có “công thức chung” cho thành công. Mỗi người có năng lực, giá trị và định hướng khác nhau, nên lựa chọn ngành học cũng cần mang tính cá nhân hóa. Theo số liệu] do Báo Thanh Niên công bố năm 2025, có đến 58% sinh viên năm nhất cảm thấy bối rối hoặc không hứng thú với ngành mình đang học, phần lớn vì quyết định chọn ngành bị ảnh hưởng bởi người thân hoặc bạn bè. Do đó, thay vì chạy theo xu hướng hay “ngành hot”, điều quan trọng là lắng nghe chính mình, tìm hiểu kỹ về ngành học, cơ hội nghề nghiệp và khả năng phát triển trong tương lai.

6.1. Đừng chọn ngành chỉ vì người khác

Trong quá trình xét tuyển đại học và hướng nghiệp chọn ngành, một trong những sai lầm phổ biến nhất của học sinh là để người khác quyết định thay cho mình. Nhiều bạn chọn ngành vì bố mẹ muốn, vì bạn thân đăng ký cùng, hoặc đơn giản vì thấy “ngành hot” trên mạng xã hội. Nhưng “ngành hot” chưa chắc đã là “ngành phù hợp”. Thực tế cho thấy, nếu bạn không có đam mê hoặc năng lực nội tại để theo đuổi ngành đó, bạn sẽ sớm rơi vào cảm giác chán nản, mất động lực và dễ bỏ cuộc giữa chừng.

Theo khảo sát của Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực TP.HCM năm 2024, có tới 37% sinh viên đổi ngành hoặc bỏ học sau năm thứ nhất, chủ yếu vì chọn sai ngay từ đầu. Vì vậy, hãy tự chịu trách nhiệm với quyết định của mình, lắng nghe ý kiến người khác, nhưng đừng để họ quyết định thay bạn. Khi bạn hiểu rõ bản thân và có niềm tin với lựa chọn ấy, dù ngành học có khó, bạn vẫn có thể kiên trì vượt qua.

>>> Xem thêm: Chọn nghề theo định hướng của cha mẹ hay sở thích?

6.2. Kiên định với lựa chọn, sẵn sàng thích ứng và học hỏi

Sau khi đã hoàn thành quá trình xét tuyển đại học và hướng nghiệp chọn ngành, hành trình học tập thật sự mới chỉ bắt đầu. Việc chọn ngành đúng chưa đủ, điều quan trọng là bạn cần kiên trì theo đuổi và sẵn sàng thích ứng với sự thay đổi của xã hội. Thị trường lao động hiện nay biến động nhanh chóng: có những ngành “hot” hôm nay nhưng có thể giảm nhu cầu chỉ sau vài năm do ảnh hưởng của công nghệ hoặc xu hướng tiêu dùng.

Theo Báo cáo Tương lai việc làm 2025 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) được VietnamNet trích dẫn, 44% kỹ năng của người lao động hiện tại sẽ thay đổi vào năm 2030. Vì vậy, bên cạnh việc học tốt chuyên ngành, bạn nên đầu tư thêm vào các kỹ năng mềm, kỹ năng công nghệ và khả năng học suốt đời. Khi sở hữu tư duy linh hoạt, bạn không chỉ vững vàng trong ngành mình chọn, mà còn có thể chuyển hướng nhanh chóng nếu thị trường yêu cầu.

6.3. Kết nối giữa “đam mê – năng lực – nhu cầu xã hội”

Công thức vàng khi thực hiện xét tuyển đại học và hướng nghiệp chọn ngành chính là tìm điểm giao giữa điều bạn yêu thích, điều bạn làm tốt, và điều xã hội cần. Nếu ngành học bạn chọn nằm ở giao điểm của ba yếu tố này, khả năng bạn thành công và hạnh phúc trong công việc sẽ cao hơn rất nhiều.

Ví dụ, bạn thích viết, bạn giỏi diễn đạt, và thị trường đang thiếu nhân lực trong lĩnh vực truyền thông số, sáng tạo nội dung, marketing online, thì đó chính là hướng đi lý tưởng.

Ngược lại, nếu chỉ chạy theo “đam mê” mà bỏ qua thực tế nghề nghiệp, hoặc chọn ngành dễ kiếm tiền nhưng bản thân không phù hợp, bạn sẽ sớm kiệt sức. Do đó, hãy dành thời gian đánh giá bản thân, tham khảo tư vấn hướng nghiệp, và quan sát xu hướng nhân lực trong 5–10 năm tới. Sự lựa chọn thông minh không nằm ở “ngành hot” hôm nay, mà ở ngành bạn có thể gắn bó và phát triển bền vững trong tương lai.

7. Kết luận: Chọn đúng ngành – mở đúng cánh cửa tương lai

Hành trình xét tuyển đại học và hướng nghiệp chọn ngành không chỉ là việc chọn một trường, một ngành, mà là bước khởi đầu cho cả tương lai nghề nghiệp và cuộc sống của bạn. Một lựa chọn đúng đắn, dựa trên hiểu biết và sự chuẩn bị kỹ lưỡng, sẽ giúp bạn khai mở tiềm năng bản thân và xây dựng sự nghiệp bền vững. Dù con đường phía trước có nhiều thay đổi, người biết mình là ai, muốn gì và sẵn sàng học hỏi luôn có lợi thế để thích nghi và phát triển.

7.1. Tóm tắt 3 yếu tố vàng khi chọn ngành học

Để xét tuyển đại học và hướng nghiệp chọn ngành hiệu quả, hãy luôn ghi nhớ ba yếu tố cốt lõi sau  kim chỉ nam giúp bạn tránh sai lầm và vững bước trong hành trình tương lai:

• Hiểu bản thân (năng lực + sở thích + giá trị): Biết rõ mình mạnh ở đâu, thích điều gì và điều gì có ý nghĩa với bản thân.
• Phù hợp với nhu cầu xã hội: Chọn ngành có triển vọng, đáp ứng xu hướng thị trường và nhu cầu nhân lực 5–10 năm tới.
• Lên kế hoạch và chuẩn bị từ sớm: Chuẩn bị hồ sơ, học lực và kỹ năng sớm từ lớp 11–12, tận dụng đa dạng phương thức xét tuyển để tăng cơ hội trúng tuyển.

7.2. Hướng dẫn thêm tài nguyên, link “đọc thêm”

Để tìm hiểu sâu hơn về xét tuyển đại học và hướng nghiệp chọn ngành, bạn có thể tham khảo các nguồn tài liệu uy tín dưới đây:

• Bài “Các ngành nghề có triển vọng 2025” – nguồn: Zila Education
• Thông tin về xu hướng nghề nghiệp đến năm 2030 – nguồn: HRChannels
• Báo cáo thực trạng tư vấn hướng nghiệp Việt Nam – nguồn: VJOL
• Bài viết “Các ngành học dễ xin việc và thiếu nhân lực tại Việt Nam” – nguồn: Báo Dân trí

Xét tuyển đại học không chỉ là bước ngoặt trong hành trình học tập, mà còn là thời điểm quan trọng để bạn định hình tương lai của chính mình. Khi hiểu rõ bản thân, nắm bắt xu hướng và chuẩn bị kỹ càng, bạn sẽ chọn được ngành học không chỉ “phù hợp” mà còn “truyền cảm hứng”. Hãy nhớ: cánh cửa đại học chỉ là điểm khởi đầu — thành công thực sự đến từ cách bạn chủ động định hướng, học hỏi và kiên định trên con đường đã chọn.

Hải Ngân