Mỗi mùa tuyển sinh, câu hỏi “trường top thấp có nên học ngành hot hay không?” luôn là chủ đề gây nhiều tranh luận. Một bên cho rằng học ngành hot sẽ mở ra cơ hội nghề nghiệp tốt hơn, bên kia lại khẳng định rằng học trái năng lực chỉ khiến sinh viên dễ nản chí, khó theo đuổi lâu dài. Thực tế, quyết định này không đơn giản. Bởi lẽ, “ngành hot” thường đi kèm áp lực cạnh tranh cao, trong khi học tại “trường top thấp” lại có thể hạn chế cơ hội về môi trường học tập và kết nối nghề nghiệp. Để lựa chọn đúng, điều quan trọng nhất là hiểu rõ bản thân và tiềm năng phát triển của từng hướng đi.
1.Cách hiểu về trường top thấp và ngành hot
Để trả lời được câu hỏi “trường top thấp có nên học ngành hot không?”, trước hết cần hiểu rõ hai khái niệm “trường top thấp” và “ngành hot”, bởi thực tế, không phải cứ trường điểm thấp là chất lượng kém, và không phải ngành hot nào cũng phù hợp với mọi người.
1.1. Trường top thấp là gì?
Thuật ngữ “trường top thấp” thường được hiểu là những trường có điểm đầu vào thấp hơn, ít được xếp hạng cao hoặc chưa có thương hiệu nổi bật so với các đại học top đầu. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là chất lượng đào tạo thấp hay cơ hội nghề nghiệp kém. Nhiều trường trong nhóm này vẫn sở hữu đội ngũ giảng viên chất lượng, chương trình học linh hoạt, định hướng thực hành cao và mối liên kết tốt với doanh nghiệp.
Với những bạn đang cân nhắc trường top thấp có nên học ngành hot, điều quan trọng không nằm ở danh tiếng của trường, mà là ở thái độ học tập và khả năng tận dụng môi trường sẵn có. Một sinh viên chủ động, biết khai thác cơ hội thực tập, nghiên cứu và trải nghiệm thực tế hoàn toàn có thể đạt được thành công lớn dù xuất phát điểm ở một trường không thuộc top đầu. Bởi cuối cùng, năng lực thật sự đến từ quá trình rèn luyện cá nhân chứ không chỉ dựa vào bảng xếp hạng.
1.2. Ngành hot là gì và vì sao được ưa chuộng
“Ngành hot” là cụm từ dùng để chỉ các lĩnh vực đang có nhu cầu tuyển dụng cao, thu nhập hấp dẫn và tính ứng dụng mạnh mẽ trong xã hội hiện đại. Một số ví dụ nổi bật bao gồm: Công nghệ thông tin, Truyền thông – Marketing, Kinh tế – Tài chính, Thiết kế sáng tạo, Khoa học dữ liệu (Data Science), hay Y dược. Đây là những ngành liên tục nằm trong nhóm dẫn đầu về tỷ lệ việc làm và mức lương khởi điểm.
Tuy nhiên, việc lựa chọn ngành hot cũng cần tỉnh táo. Thị trường lao động thay đổi rất nhanh, do đó ngành đang “hot” hôm nay có thể bão hòa sau 3 – 5 năm nếu nguồn cung nhân lực tăng mạnh. Vì vậy, sinh viên của trường top thấp có nên học ngành hot chỉ khi thực sự yêu thích, có năng lực phù hợp và sẵn sàng trau dồi kỹ năng để tạo lợi thế cạnh tranh. Ngược lại, nếu chỉ chạy theo xu hướng mà không có định hướng rõ ràng, bạn có thể rơi vào tình trạng “học ngành hot nhưng làm việc lạnh”.
Nói cách khác, trường top thấp có nên học ngành hot hay không không thể trả lời bằng “có” hay “không”, mà phải dựa trên sự phù hợp giữa đam mê cá nhân, năng lực học tập và mục tiêu nghề nghiệp lâu dài.
2. Trường top thấp có nên học ngành hot: Phân tích ưu và nhược điểm
Câu hỏi “trường top thấp có nên học ngành hot” không có đáp án chung cho tất cả, vì nó phụ thuộc vào mục tiêu, năng lực và khả năng tự học của mỗi người. Dưới đây là một số phân tích khách quan giúp bạn cân nhắc.
2.1. Ưu điểm
- Cơ hội học ngành yêu thích: Dù ở trường top thấp, bạn vẫn có thể tiếp cận các ngành đang “hot” và phù hợp xu hướng thị trường
- Cạnh tranh đầu vào nhẹ hơn: So với các trường top cao, yêu cầu tuyển sinh ở trường top thấp dễ tiếp cận hơn, giúp nhiều học sinh có cơ hội theo học ngành mơ ước
- Cơ hội thực hành nhiều hơn: Một số trường chú trọng thực hành và kỹ năng nghề, giúp sinh viên ra trường dễ thích ứng với công việc thực tế
2.2. Nhược điểm
- Thiếu môi trường học thuật mạnh: Một số trường chưa có đội ngũ giảng viên chuyên sâu hoặc chương trình quốc tế hóa cao
- Giới hạn cơ hội kết nối nghề nghiệp: Mạng lưới cựu sinh viên, cơ hội thực tập, tuyển dụng có thể ít hơn các trường top đầu
- Cạnh tranh khốc liệt sau tốt nghiệp: Cùng học ngành hot nhưng đến từ các trường khác nhau, sinh viên có thể chịu thiệt nếu thiếu kỹ năng thực tế hoặc chứng chỉ bổ trợ
3. Khi nào có thể chọn ngành hot dù học ở trường top thấp
Không phải lúc nào việc học ngành hot ở trường top thấp cũng là lựa chọn sai. Trong nhiều trường hợp, đây vẫn là con đường khả thi nếu bạn có định hướng rõ ràng. Dưới đây là một số trường hợp bạn có thể chọn học ngành hot ở trường top thấp
3.1. Khi bạn thật sự đam mê và có năng lực tự học
Nếu bạn thực sự yêu thích ngành nghề, có khả năng tự tìm tòi, học hỏi qua Internet hoặc các khóa học bổ trợ, bạn hoàn toàn có thể bù đắp hạn chế về môi trường đào tạo. Nhiều sinh viên trường top thấp vẫn thành công trong ngành hot nhờ sự chủ động, kiên trì và tinh thần cầu tiến.
3.2. Khi trường có chương trình liên kết hoặc hợp tác doanh nghiệp
Nhiều bạn chọn trường top thấp để có nhiều cơ hội đỗ đạt vào ngành hot hơn, tỷ lệ cạnh tranh bớt gắt gao hơn so với các trường top đầu. Đừng nghĩ rằng trường top thấp thì cơ hội học tập hay việc làm sẽ bị hạn chế. Thực tế cho thấy, một số trường ngày nay dù top thấp nhưng vẫn có nhiều hoạt động liên kết với doanh nghiệp rất đa dạng và hữu ích, cho phép sinh viên thực tập sớm và được cọ xát thực tế. Nếu chương trình học có tính ứng dụng cao, việc học ngành hot tại đây vẫn mang lại giá trị lớn.
3.3. Khi bạn xác định học tiếp lên cao
Nếu bạn có kế hoạch học thạc sĩ hoặc chuyển tiếp quốc tế, việc bắt đầu từ trường top thấp không phải rào cản quá lớn. Điều quan trọng là bạn phải xây nền tảng kiến thức và kỹ năng vững chắc trong giai đoạn đầu.
4. Khi nào nên chọn ngành phù hợp với năng lực thay vì ngành hot
Ngược lại, nếu bạn cảm thấy bản thân không thực sự đam mê, hoặc năng lực học tập không phù hợp với ngành hot, hãy cân nhắc chọn ngành gần gũi hơn với thế mạnh cá nhân.
4.1. Khi bạn không hứng thú với môn học cốt lõi
Ví dụ, ngành IT cần giỏi Toán và Tư duy logic, trong khi ngành Y yêu cầu sự tỉ mỉ, kiên nhẫn và khả năng ghi nhớ cao. Nếu bạn không yêu thích các kỹ năng cốt lõi đó, rất dễ nản chí giữa chừng.
>> Xem thêm: Chọn ngành không phù hợp: 4 bước định hướng lại ngành nghề
4.2. Khi bạn muốn phát triển lâu dài và bền vững
Học ngành phù hợp giúp bạn duy trì động lực và gắn bó dài lâu với nghề. Đôi khi, ngành “không hot” nhưng lại mang đến sự ổn định và hạnh phúc nghề nghiệp hơn cả.
4.3. Khi bạn có năng lực nổi trội ở lĩnh vực khác
Nếu bạn học ở trường top thấp nhưng có năng khiếu nghệ thuật, khả năng ngôn ngữ hoặc tư duy sáng tạo, hãy mạnh dạn chọn ngành phù hợp để phát huy năng lực riêng, vì thành công không phụ thuộc vào ngành hot, mà phụ thuộc vào năng lực thật.
5. Cách tối ưu cơ hội thành công khi học ngành hot ở trường top thấp
Nếu bạn quyết định theo đuổi ngành hot tại một trường top thấp, điều đó không có nghĩa là con đường thành công bị thu hẹp. Thực tế, rất nhiều sinh viên từ những trường không thuộc top đầu vẫn có thể xây dựng sự nghiệp ấn tượng nhờ khả năng tự học, tinh thần chủ động và định hướng rõ ràng. Việc học ở đâu chỉ là điểm xuất phát, còn việc bạn tận dụng nó ra sao mới quyết định đích đến. Dưới đây là những cách giúp bạn gia tăng lợi thế và khẳng định năng lực bản thân trong môi trường cạnh tranh ngày nay.
5.1. Học thêm kỹ năng bổ trợ – nền tảng giúp sinh viên trường top thấp chinh phục ngành hot
Ngoại ngữ, tin học, kỹ năng mềm và chứng chỉ nghề nghiệp sẽ giúp bạn nổi bật hơn hẳn trong mắt nhà tuyển dụng. Thay vì giới hạn trong kiến thức trên lớp, hãy chủ động tham gia các khóa học online (Coursera, Udemy, LinkedIn Learning…) hoặc chương trình kỹ năng do trường tổ chức. Các chứng chỉ như IELTS, MOS, Google Digital Marketing, hoặc Data Analytics là minh chứng rõ ràng cho tinh thần cầu tiến. Khi sinh viên trường top thấp biết chủ động học hỏi, bạn hoàn toàn có thể cạnh tranh sòng phẳng với sinh viên từ trường top cao trong cùng ngành hot.
>>> Xem thêm: Học gì để không thất nghiệp? Top 7 nhóm ngành học đáng đầu tư nhất hiện nay
5.2. Tham gia hoạt động ngoại khóa và thực tập sớm
Một trong những cách hiệu quả nhất để trả lời câu hỏi trường top thấp có nên học ngành hot chính là trải nghiệm thực tế. Hoạt động ngoại khóa, CLB học thuật, các cuộc thi chuyên ngành hay dự án cộng đồng không chỉ giúp bạn rèn kỹ năng mà còn mở rộng mối quan hệ nghề nghiệp.
Đừng chờ đến năm cuối mới đi thực tập, hãy bắt đầu từ sớm để hiểu cách ngành hoạt động, yêu cầu công việc và kỹ năng thực tế cần có. Những trải nghiệm này giúp bạn “đứng vững” trong môi trường làm việc thật, đồng thời gây ấn tượng mạnh với nhà tuyển dụng. Chính kinh nghiệm sớm sẽ giúp sinh viên trường top thấp chứng minh rằng năng lực không phụ thuộc vào danh tiếng của ngôi trường, mà đến từ sự chủ động và nỗ lực cá nhân.
5.3. Xây dựng hồ sơ cá nhân (portfolio)
Với người trẻ đang băn khoăn trường top thấp có nên học ngành hot, việc đầu tư xây dựng hồ sơ cá nhân chính là “vũ khí bí mật” giúp bạn tỏa sáng. Hãy lưu giữ mọi sản phẩm, dự án, bài tập lớn, hoặc nghiên cứu cá nhân, đó là bằng chứng cho thấy bạn có khả năng biến lý thuyết thành thực hành. Với khối ngành công nghệ, hãy đưa vào sản phẩm code; với marketing, truyền thông, có thể là chiến dịch hoặc kế hoạch truyền thông mẫu; với thiết kế, hãy trình bày bộ sưu tập tác phẩm ấn tượng. Một portfolio chỉn chu sẽ giúp bạn vượt qua rào cản “trường top thấp”, đồng thời khiến nhà tuyển dụng ghi nhận năng lực thật sự.
6. Kết luận
Câu hỏi “trường top thấp có nên học ngành hot” thực chất không có đáp án đúng hay sai tuyệt đối. Mỗi lựa chọn đều có ưu – nhược điểm riêng, điều quan trọng là bạn hiểu rõ mình muốn gì, có gì và cần gì để định hướng nghề nghiệp phát triển lâu dài.
Nếu bạn có đam mê, tinh thần cầu tiến và biết tự bồi đắp năng lực, học ngành hot ở trường top thấp vẫn có thể trở thành bước khởi đầu vững chắc. Còn nếu bạn muốn con đường ổn định, chọn ngành phù hợp với năng lực lại là hướng đi thông minh.
Linh Phương
45 lượt xem
28-11-2025
