6 kinh nghiệm thần số học định hướng nghề nghiệp chuẩn cho phụ huynh, học sinh

Trong một khảo sát của Navigos (2023), có tới 45% sinh viên Việt Nam thừa nhận chọn ngành học theo ý kiến của cha mẹ và khoảng 30% phải đổi ngành hoặc bỏ học giữa chừng vì cảm thấy không phù hợp. Điều này cho thấy nhu cầu định hướng nghề nghiệp từ sớm là vô cùng cấp thiết. Ngoài các công cụ khoa học như MBTI, Holland, DISC, nhiều phụ huynh và học sinh hiện nay còn quan tâm đến thần số học – phương pháp phân tích con số để khám phá tiềm năng, tính cách và định hướng nghề nghiệp. Nhưng làm sao để áp dụng đúng cách, tránh biến thần số học thành “định mệnh cứng nhắc”? Dưới đây là 6 kinh nghiệm chuẩn giúp phụ huynh và học sinh tham khảo hiệu quả.

Thần số học định hướng nghề nghiệp có thực sự chính xác? Bài viết dưới đây cung cấp thông tin từ góc độ khoa học, thực tiễn, đến mẹo hướng nghiệp hiệu quả giúp phụ huynh, học sinh tránh rủi ro và chọn nghề nghiệp đúng đắn.

1. Vì sao có thể dùng thần số học định hướng nghề nghiệp?

Thần số học (numerology) là hệ thống niềm tin cho rằng các con số liên quan đến ngày sinh, tên gọi… có thể tiết lộ tính cách, khả năng và cả nghề nghiệp phù hợp. Do đó, “thần số học định hướng nghề nghiệp” được phát triển như một trong những cách gợi ý, đưa ra “bản đồ nghề nghiệp” dựa trên số chủ đạo của mỗi người.

Bảng gợi ý tính cách – năng lực trong thần số học

Dựa trên “số chủ đạo” của mỗi cá nhân với đặc trưng tính cách, thần sồ học định hướng nghề nghiệp đưa ra bảng tham khảo sau:

Ưu điểm, hạn chế của thần số học định hướng nghề nghiệp

Phương pháp này có một số ưu điểm như: đơn giản, dễ hiểu, nhanh chóng đưa ra kết quả.
Tuy nhiên, hạn chế của thần số học định hướng nghề nghiệp là chưa có cơ sở khoa học kiểm chứng về độ chính xác trong dự báo nghề nghiệp.

2. Thần số học định hướng nghề nghiệp có thực sự chính xác?

Từ lâu, các tổ chức khoa học đã xếp thần số học vào nhóm “pseudoscience” (giả khoa học). Theo Africa Check, không có bằng chứng khoa học nào chứng minh thần số học định hướng nghề nghiệp có thể dự đoán tính cách hoặc nghề nghiệp chính xác.

Một số nghiên cứu về dấu vân tay và tính cách (gần gũi hơn với lĩnh vực sinh trắc học) cho thấy có thể tồn tại vài mối liên hệ, nhưng kết quả không ổn định và không thể hoàn toàn dùng phương pháp thần số học để quyết định nghề nghiệp.

Tóm lại: thần số học định hướng nghề nghiệp có thể là một phương pháp đưa ra gợi ý để học sinh, sinh viên, phụ huynh hiểu thêm về tính cách, sở trường của bản thân, con em mình. Từ đó, có thể có những suy nghĩ, định hướng nghề nghiệp. Nhưng đây không phải công cụ khoa học để quyết định chọn ngành, chọn nghề một cách hoàn toàn chính xác và chỉ nên là một trong những mẹo hướng nghiệp đơn giản, có thể sử dụng.

3. Thực tế định hướng nghề nghiệp tại Việt Nam

Hoạt động định hướng nghề đã được đặt ra việc cần phải triển khai rộng rãi có hiệu quả, hướng tới đối tượng học sinh, sinh viên, phụ huynh. Nhiều trường học, doanh nghiệp, các chuyên gia tư vấn định hướng nghề nghiệp đã dành sự quan tâm nhất định để phát triển hoạt động này. 

Tuy nhiên, định hướng nghề nghiệp cho học sinh THPT tại Việt Nam còn tồn tại một số thực trạng:

• Tỷ lệ làm trái ngành cao: Báo cáo của British Council chỉ ra, tại Việt Nam, có tới 60% sinh viên tốt nghiệp làm trái ngành hoặc việc không liên quan chuyên môn.
• Thiếu định hướng nghề nghiệp: Một nghiên cứu trong nước cho thấy 70% sinh viên khảo sát cho biết họ không có chương trình hướng nghiệp đầy đủ khi còn ở trường.
• Thách thức thất nghiệp: Theo Tổng cục Thống kê (GSO), mỗi năm vẫn có hàng trăm nghìn cử nhân thất nghiệp, trong đó nhiều trường hợp chọn ngành “theo phong trào” hoặc thiếu thông tin thị trường.

Rõ ràng, chỉ dựa vào một công cụ thiếu cơ sở như thần số học sẽ không đủ để trả lời câu hỏi then chốt: “Học gì ra trường không thất nghiệp?”

4. Ứng dụng của thần số học định hướng nghề nghiệp

Thần số học từ lâu được xem là một công cụ thú vị để tìm hiểu tính cách và tiềm năng con người thông qua những con số gắn liền với ngày sinh hoặc tên gọi. Mặc dù đến nay khoa học hiện đại vẫn chưa khẳng định chắc chắn về cơ sở lý luận của phương pháp này, nhưng không thể phủ nhận rằng thần số học vẫn mang lại một số giá trị nhất định trong quá trình định hướng nghề nghiệp, nếu học sinh – sinh viên và phụ huynh biết cách sử dụng đúng.

Trước hết, thần số học có thể trở thành nguồn cảm hứng và động lực ban đầu. Việc khám phá “con số chủ đạo” của mình giúp nhiều học sinh có thêm sự tò mò, từ đó chủ động tìm hiểu sâu hơn về bản thân. Đây cũng là cơ hội để mở ra những cuộc trò chuyện tích cực giữa cha mẹ và con cái về nghề nghiệp tương lai – một chủ đề vốn dễ gây áp lực nếu chỉ xoay quanh điểm số hoặc ngành học phổ biến. Ngoài ra, khi được tiếp cận với các gợi ý nghề nghiệp dựa trên thần số học, học sinh có thể dùng đó như một tấm gương phản chiếu để suy ngẫm: “Điểm mạnh thực sự của mình là gì? Mình có thật sự phù hợp với ngành nghề được gợi ý không?”.

Tuy nhiên, bên cạnh lợi ích, thần số học cũng tiềm ẩn rủi ro nếu bị áp dụng một cách tuyệt đối. Nếu cả phụ huynh lẫn học sinh coi đây là “kim chỉ nam duy nhất” và bỏ qua những yếu tố quan trọng khác như năng lực học tập, sở thích cá nhân, hay xu hướng của thị trường lao động, rất dễ dẫn đến những quyết định sai lầm.

Ví dụ, một học sinh có năng khiếu nổi bật về toán và lập trình, có niềm đam mê với công nghệ và khả năng tư duy logic tốt. Nhưng khi làm thần số học, kết quả lại gợi ý rằng con số chủ đạo của em phù hợp với những nghề có tính ổn định như sư phạm hoặc hành chính. Nếu phụ huynh quá tin tưởng và bắt ép con đi theo con đường đó, học sinh sẽ khó phát huy sở trường thực sự, dễ rơi vào tình trạng mất hứng thú, chán nản với ngành học, và thậm chí có thể phải đổi ngành hoặc bắt đầu lại sau vài năm học tập, gây lãng phí thời gian và chi phí.

Do đó, có thể nói rằng thần số học nên được coi là công cụ tham khảo bổ trợ, chứ không phải “lời tiên tri” bất biến. Khi kết hợp nó với trải nghiệm thực tế, các bài trắc nghiệm khoa học và sự thấu hiểu từ gia đình, học sinh sẽ có một hành trang đầy đủ hơn để đưa ra lựa chọn nghề nghiệp chính xác, vừa phù hợp với bản thân vừa đáp ứng nhu cầu của xã hội.

5. Mẹo hướng nghiệp hiệu quả: Kết hợp thần số học với công cụ khác

Hiện có nhiều phương pháp giúp học sinh, sinh viên, phụ huynh có thêm căn cứ để hiểu năng lực bản thân và con em mình, xác định nhu cầu thị trường lao động, định hướng nghề đúng. Có thể kể đến các bài test tâm lý, test tính cách định hướng nghề nghiệp, tư vấn chuyên gia định hướng nghề nghiệp, trải nghiệm nghề nghiệp sớm, tham gia các workshop hướng nghiệp…

Trải nghiệm nghề nghiệp sớm

Thay vì chỉ sử dụng các phương pháp như thần số học định hướng nghề nghiệp hay bất kỳ một bài test tính cách nào đó, học sinh và sinh viên nên sớm tham gia trải nghiệm nghề nghiệp sớm để có kinh nghiệm thực tế, hiểu biết về thị trường lao động.

Đơn giản hơn, các bạn có thể tham gia các hoạt động CLB, dự án tại trường học của mình. Đây cũng là dịp các bạn được thầy cô, anh chị khoá trước giới thiệu thông tin ngành nghề, trau dồi thêm kiến thức, kỹ năng.

Phụ huynh cũng cần ủng hộ, động viên con tham gia hoạt động định hướng nghề sớm. Ngoài ra, việc thường xuyên trao đổi thông tin dựa trên hiểu biết ngành nghề, kinh nghiệm sống từ phụ huynh cũng hỗ trợ con định hướng nghề nghiệp chính xác hơn. 

Dùng bài test định hướng nghề nghiệp chuẩn

Nếu thực sự cần một căn cứ để xác định năng lực, tính cách bản thân, để đưa ra định hướng nghề nghiệp phù hợp, học sinh, sinh viên, phụ huynh có thể tìm đến các bài test định hướng nghề nghiệp.

Các công cụ như MBTI, Holland RIASEC, hoặc test năng lực học thuật đã được nghiên cứu và kiểm chứng. Học sinh, sinh viên, phụ huynh cũng lưu ý kết hợp các bài test này với trải nghiệm thực tế của bản thân, hoặc tham khảo thêm ý kiến của chuyên gia tư vấn để đưa ra quyết định chính xác nhất.

Theo dõi thông tin về nhu cầu thị trường

Thị trường lao động đang có sự dịch chuyển tỷ trọng ngành nghề mạnh mẽ. Theo báo cáo GSO, ngành công nghệ thông tin, logistics, chăm sóc sức khỏe là các lĩnh vực có nhu cầu nhân lực cao trong 5–10 năm tới. Ngoài ra, với tác động của AI, nhiều ngành nghề đang dần bị thay thế. Trong khi một số ngành nghề mới lại phát triển.

Để nắm bắt xu hướng và đón đầu chọn ngành, chọn nghề phù hợp, học sinh, phụ huynh, sinh viên nên theo dõi thông tin về nhu cầu thị trường lao động trên các kênh báo chí, truyền thông chính thống. Điều này giúp trả lời câu hỏi: “Học gì ra trường không thất nghiệp?”

6. Quy trình đề xuất định hướng nghề nghiệp chính xác

Một quy trình khoa học và có hệ thống sẽ giúp bạn hiểu rõ bản thân, nắm bắt xu hướng xã hội và đưa ra lựa chọn nghề nghiệp đúng đắn. Dưới đây là quy trình đề xuất định hướng nghề nghiệp chính xác mà học sinh, sinh viên, cũng như phụ huynh có thể tham khảo để xây dựng kế hoạch học tập và phát triển lâu dài.

Học sinh, sinh viên, phụ huynh có thể tham khảo quy trình định định hướng nghề nghiệp sau, từ đó xây dựng kế hoạch học tập theo định hướng đúng.

Thần số học định hướng nghề nghiệp có thể giúp học sinh, phụ huynh, sinh viên có thêm căn cứ xác định, lựa chọn nghề nghiệp nhưng không phải giải pháp khoa học có độ chính xác cao. Để chọn ngành đúng, học sinh cần kết hợp: đánh giá bản thân – trải nghiệm nghề nghiệp sớm – kiểm tra nhu cầu thị trường – tư vấn chuyên gia định hướng nghề.

Phụ huynh, học sinh hãy theo dõi các kênh thông tin chính thống về giáo dục và nhân lực như Bộ GD&ĐT, GSO, ILO, các website định hướng nghề của các tổ chức giáo dục uy tín để có định hướng nghề chính xác, chọn ngành học phù hợp và tránh rủi ro thất nghiệp sau khi tốt nghiệp.

Viết Chung