Chiều 22/10, trong phiên thảo luận tổ của Quốc hội về ba dự án Luật sửa đổi — Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học và Luật Giáo dục nghề nghiệp — một đề xuất đáng chú ý được nêu ra: miễn học phí cho bác sĩ nội trú. Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, nhấn mạnh: “Bác sĩ nội trú vừa học vừa làm, trực tiếp khám chữa bệnh như bác sĩ thực thụ, nên cần được miễn học phí và hưởng lương tương xứng.”
Đề xuất này ngay lập tức thu hút sự quan tâm lớn từ giới chuyên môn và công chúng. Bởi phía sau vài câu phát biểu ngắn gọn ấy là cả một câu chuyện dài về chính sách đào tạo nhân lực y tế, về những bất cập kéo dài nhiều năm, và trên hết là giá trị mà những bác sĩ trẻ đang âm thầm cống hiến trong hệ thống y tế Việt Nam.
>>> Xem thêm: Review ngành Y khoa tại Đại học Y Hà Nội: Top 7 điều cần biết về trường top đầu y dược Việt Nam
Thực trạng đào tạo bác sĩ nội trú: “Làm như bác sĩ thật, nhưng vẫn phải đóng học phí”
Chương trình bác sĩ nội trú được coi là “đỉnh cao” trong đào tạo y khoa. Đây là mô hình sau đại học đặc thù, chỉ dành cho những sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, có nguyện vọng tiếp tục học tập và làm việc toàn thời gian tại các bệnh viện lớn.
Theo Bộ Y tế, chương trình này bắt đầu từ năm 1974 tại Đại học Y Hà Nội và đến nay đã được triển khai ở 13 trường y trên cả nước. Thời gian đào tạo kéo dài 3 năm, dài hơn bậc thạc sĩ, với cường độ học và làm vô cùng khắt khe.
Trước đây, học viên nội trú được trợ cấp 2–3 triệu đồng/tháng như một hình thức hỗ trợ chi phí sinh hoạt. Tuy nhiên, hiện nay khoản trợ cấp này đã bị cắt bỏ, ngược lại họ phải đóng trung bình 74 triệu đồng mỗi năm học. Trong khi đó, công việc hằng ngày của họ không khác gì bác sĩ chính thức: trực đêm, mổ cấp cứu, chăm sóc bệnh nhân, ký bệnh án, chịu trách nhiệm chuyên môn…
“Họ đã là bác sĩ, có quyền ký kết quả mổ, nhưng vẫn phải nộp học phí như sinh viên — đó là nghịch lý,” ông Nguyễn Lân Hiếu nói, đồng thời khẳng định đây là thông lệ trái ngược hoàn toàn với thế giới.
Ở các nước như Pháp, Mỹ hay Nhật Bản, bác sĩ nội trú không chỉ được miễn học phí mà còn nhận lương từ bệnh viện, tương xứng với khối lượng công việc thực tế. Họ được xem là một phần của đội ngũ y tế chứ không phải “người học việc”.
Lý do cần miễn học phí cho bác sĩ nội trú
Ngành y vốn được xem là “ngành học của sự kiên trì”. Để trở thành bác sĩ, một sinh viên phải dành ít nhất 6–9 năm học liên tục, chưa kể thời gian thực hành và thi chuyên khoa. Trong khi đó, học phí ngành y hiện dao động từ 30 đến 200 triệu đồng mỗi năm, tùy trường và chương trình. Với mức chi phí này, nhiều sinh viên, đặc biệt là con em vùng nông thôn, gặp rất nhiều khó khăn để theo đuổi đam mê.
Theo đại biểu Nguyễn Lân Hiếu, việc miễn học phí cho bác sĩ nội trú sẽ giảm gánh nặng tài chính, giúp giữ chân người giỏi, đồng thời là cách công nhận giá trị lao động thật sự của họ.
“Bác sĩ nội trú không chỉ học, mà còn trực tiếp tham gia cứu người, chia sẻ áp lực với hệ thống y tế. Họ xứng đáng được đối xử như nhân viên y tế thực thụ,” ông nhấn mạnh.
Từ góc độ quản lý, Đại biểu Trần Khánh Thu (Sở Y tế Hưng Yên) cho rằng cần nhìn nhận đây không phải là ưu ái, mà là đầu tư chiến lược cho nguồn nhân lực y tế chất lượng cao.
Bà cho biết: “Cả nước có 214 cơ sở đào tạo y tế, trong đó 66 trường đại học, 139 cơ sở giáo dục nghề nghiệp và 9 viện nghiên cứu. Năm 2024, Việt Nam có gần 11.300 bác sĩ tốt nghiệp, nhưng nhân lực lâm sàng tại các bệnh viện công vẫn thiếu và yếu. Nếu không có chính sách đặc thù, chúng ta sẽ rất khó thu hút người giỏi gắn bó với y tế công.”
Miễn học phí, theo bà Thu, là bước khởi đầu cần thiết, song song với đó là hỗ trợ một phần hoặc toàn phần chi phí học tập cho các ngành đặc thù như y khoa, nghệ thuật và thể thao.
>>> Đọc thêm: Top 10 nghề không lo mất việc khi AI phát triển
Bất cập trong hệ thống đào tạo y hiện nay
Một trong những vấn đề lớn nhất được các đại biểu Quốc hội chỉ ra là sự thiếu liên kết giữa trường đại học và bệnh viện thực hành. Nhiều trường y hiện chưa có bệnh viện thực hành riêng, phải mượn cơ sở từ nơi khác. Một số trường mới mở ngành y nhưng thiếu giảng viên chuyên sâu, thậm chí phải “mượn” giáo sư, tiến sĩ để đủ điều kiện thành lập khoa.
Thực trạng này khiến việc đào tạo bác sĩ nội trú gặp nhiều khó khăn. Sinh viên không được tiếp cận đủ ca lâm sàng, thiếu môi trường thực hành chuyên sâu, và bị hạn chế cơ hội nghiên cứu.
Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu cho rằng Nhà nước cần đầu tư hệ thống bệnh viện thực hành xuất sắc — vừa là trung tâm đào tạo, vừa là cơ sở điều trị và nghiên cứu hàng đầu. “Nếu không có nơi để thực hành, chúng ta sẽ chỉ có bác sĩ trên giấy,” ông nói thẳng.
Mô hình “Teaching Hospital” đã trở thành chuẩn mực ở nhiều quốc gia phát triển: trường y gắn liền với bệnh viện đại học, nơi bác sĩ nội trú được đào tạo và hưởng lương xứng đáng. Việt Nam hoàn toàn có thể học theo mô hình này để đảm bảo chất lượng nhân lực.
Ngoài ra, cần xem xét lại quyền lợi của bác sĩ nội trú — họ vẫn chưa được công nhận là “người lao động”, nên không có bảo hiểm, phụ cấp hay chế độ chính thức. Đây là nguyên nhân khiến nhiều người trẻ sau khi tốt nghiệp chọn rẽ hướng sang tư nhân, hoặc thậm chí ra nước ngoài hành nghề.
>>> Xem thêm: Review ngành Y khoa tại Đại học Y Hà Nội: Top 7 điều cần biết về trường top đầu y dược Việt Nam
Hướng sửa đổi luật và chính sách cho đào tạo y khoa
Trong dự thảo Luật Giáo dục đại học sửa đổi, nhiều ý kiến đề nghị bổ sung quy định riêng cho các ngành đào tạo đặc thù — đặc biệt là khoa học sức khỏe.
Theo đó, cần quy định rõ về:
- Cơ chế miễn, giảm học phí và hỗ trợ sinh hoạt phí cho học viên nội trú.
- Mối liên kết bắt buộc giữa trường đại học – bệnh viện thực hành – cơ quan quản lý nhà nước.
- Tiêu chuẩn thành lập trường y: phải có bệnh viện thực hành đạt chuẩn, đủ giảng viên chuyên môn cao, và được kiểm định độc lập.
Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu nhấn mạnh thêm: “Không thể áp cùng một tiêu chuẩn cho ngành y với kinh tế hay kỹ thuật. Y khoa là lĩnh vực liên quan trực tiếp đến sức khỏe con người, nên cần quy định riêng để đảm bảo chất lượng và đạo đức nghề nghiệp.”
Việc bổ sung chính sách tài chính đặc thù cũng được xem là trọng tâm. Khi sinh viên y không còn phải lo chi phí, họ có thể tập trung nghiên cứu, nâng cao năng lực chuyên môn. Từ đó, hệ thống y tế công sẽ được hưởng lợi trực tiếp qua đội ngũ bác sĩ có tay nghề vững và tinh thần cống hiến cao.
Ý nghĩa và tầm nhìn dài hạn của chính sách miễn học phí
Đề xuất miễn học phí cho bác sĩ nội trú không chỉ là một chính sách giáo dục, mà còn là chiến lược nhân lực y tế quốc gia. Trong bối cảnh sau đại dịch COVID-19, khi xã hội ngày càng nhận ra vai trò sống còn của đội ngũ y tế, việc cải thiện chính sách cho người làm nghề y càng trở nên cấp bách.
Việc miễn học phí có thể giúp:
- Giảm áp lực kinh tế cho sinh viên và gia đình,
- Thu hút người giỏi ở lại hệ thống công,
- Khuyến khích nghiên cứu, sáng tạo trong y học,
- Và quan trọng hơn, nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cộng đồng.
Đây cũng là thông điệp về sự công bằng: những người cứu người phải được đối xử đúng với giá trị công việc họ làm. Chính sách này, nếu được thông qua, sẽ đặt nền móng cho hệ thống đào tạo y khoa bền vững, tạo tiền đề để Việt Nam hội nhập sâu hơn vào chuẩn mực quốc tế.
>>> Xem thêm: Định hướng nghề bác sĩ: Hướng dẫn chi tiết cho học sinh và phụ huynh
Kết luận: đề xuất miễn học phí cho bác sĩ nội trú
Trong nhiều năm, câu chuyện bác sĩ nội trú phải vừa học vừa làm, vừa lo nộp học phí vẫn là “góc khuất” ít được chú ý. Nhưng nay, khi tiếng nói của đại biểu Nguyễn Lân Hiếu vang lên giữa nghị trường, nó đã chạm tới vấn đề cốt lõi: Chúng ta cần nhìn nhận lại cách đối xử với những người đang cống hiến thầm lặng trong hệ thống y tế.
Miễn học phí cho bác sĩ nội trú không chỉ là một chính sách hỗ trợ, mà là sự tri ân và đầu tư đúng đắn. Một chính sách nhân văn, phản ánh tinh thần “lấy con người làm trung tâm” trong mọi cải cách giáo dục và y tế.
FPT EDU
Nguồn: https://vnexpress.net/de-xuat-mien-hoc-phi-cho-bac-si-noi-tru-4954551.html
29 lượt xem
28-11-2025
