Nhiều người trẻ sau khi tốt nghiệp mới nhận ra mình chưa biết thực sự thích gì hoặc chán nản vì đang làm sai ngành. Việc không có định hướng nghề nghiệp sớm khiến hành trình tìm việc trở nên chông chênh. Tuy nhiên, vẫn có cách tìm việc khi không có định hướng sớm nếu bạn biết cách đánh giá lại bản thân và đi đúng hướng.
1. Vì sao nhiều người trẻ “lạc lối” khi chọn nghề?
Trong bối cảnh thay đổi nhanh của thị trường lao động, việc chọn sai ngành nghề không còn hiếm. Một nhóm nghiên cứu thuộc Trường Quốc tế (Đại học Quốc gia Hà Nội) mới đây công bố kết quả khảo sát: Tính trung bình, tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp làm trái ngành là 21,43%; tỷ lệ này tại một số lĩnh vực đào tạo thực tế còn ở mức cao hơn 60%.
Việc thiếu thông tin, chạy theo “ngành hot” hoặc chọn nghề vì áp lực gia đình khiến nhiều bạn trẻ không hiểu rõ bản thân. Hệ quả là khi ra trường, họ rơi vào tình trạng hoang mang, không biết mình phù hợp với công việc nào, làm trái ngành và phải bắt đầu lại từ đâu.
2. Rủi ro khi không định hướng nghề nghiệp sớm
Không có định hướng nghề nghiệp sớm đồng nghĩa với việc mất đi lợi thế về thời gian và định hướng phát triển. Người trẻ dễ rơi vào vòng lặp “thử – bỏ”, đổi việc liên tục mà không thực sự hiệu quả.
Về lâu dài, điều này dẫn đến sự chậm trễ trong tích lũy kỹ năng chuyên môn, ảnh hưởng đến thu nhập và cơ hội thăng tiến. Quan trọng hơn, cảm giác “lạc đường” trong nghề nghiệp có thể khiến nhiều người đánh mất động lực học hỏi và niềm vui trong công việc.
3. Cách tìm việc khi không có định hướng sớm
Dù bắt đầu muộn, bạn vẫn có cách tìm việc khi không có định hướng sớm. Điều quan trọng là biết dừng lại, đánh giá bản thân và bắt đầu có chiến lược.
3.1. Đánh giá lại bản thân và sở thích hiện tại
Trước khi tìm việc, hãy dành thời gian nhìn lại những gì mình đã trải qua: công việc từng làm, môn học yêu thích, hoặc hoạt động khiến bạn cảm thấy có ý nghĩa.
Bạn có thể sử dụng các công cụ trắc nghiệm như MBTI, Holland, DISC… để hiểu rõ hơn về tính cách và thế mạnh. Ngoài ra, việc ghi nhật ký nghề nghiệp như ghi lại trải nghiệm, cảm xúc và bài học… cũng là cách giúp bạn nhận ra mình thực sự phù hợp với điều gì.
>>> Xem thêm các câu hỏi trắc nghiệm định hướng nghề nghiệp: Top 10 câu hỏi quiz định hướng nghề nghiệp giúp bạn chọn đúng việc làm phù hợp
3.2. Khám phá nghề qua trải nghiệm ngắn hạn
Nếu chưa sẵn sàng cho một công việc cố định, hãy thử sức với các dự án freelance, thực tập, hoặc làm tình nguyện trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Trải nghiệm ngắn hạn không chỉ giúp bạn hiểu rõ môi trường làm việc thực tế, mà còn giúp hình thành tư duy nghề nghiệp. Mỗi công việc dù nhỏ cũng là cơ hội để bạn khám phá sở thích và năng lực tiềm ẩn của bản thân.
3.3. Nhờ tư vấn định hướng nghề nghiệp chuyên sâu
Trong thời đại số, có nhiều nguồn tư vấn uy tín giúp bạn định hình hướng đi nghề nghiệp. Đó có thể là các trung tâm tư vấn, cố vấn tại trường đại học cho đến chuyên gia trên nền tảng online. Lưu ý hãy chọn nguồn tư vấn đáng tin cậy, có phương pháp rõ ràng thay vì chỉ nghe theo xu hướng “ngành hot”. Người tư vấn giỏi sẽ giúp bạn hiểu hơn về bản thân, đưa ra những lời khuyên hữu ích.
3.4. Tập trung trau dồi kỹ năng mềm
Khi chưa có định hướng nghề rõ ràng, kỹ năng mềm chính là chìa khóa mở rộng cơ hội. Các kỹ năng như giao tiếp, làm việc nhóm, giải quyết vấn đề, tư duy phản biện hay sử dụng công nghệ có thể được áp dụng trong bất kỳ lĩnh vực nào. Đừng quên rèn luyện thói quen học tập suốt đời bởi thế giới nghề nghiệp thay đổi liên tục và người linh hoạt nhất sẽ là người thích nghi tốt nhất.
4. Kết luận:
Không có định hướng sớm không có nghĩa là không thể thành công. Không ai bắt đầu giống ai, có người biết rõ mục tiêu từ sớm, có người phải đi qua vài ngã rẽ mới tìm thấy con đường phù hợp. Quan trọng nhất là bạn dám bắt đầu lại và kiên trì với lựa chọn mới của mình. Với thái độ cầu thị, sẵn sàng học hỏi và chiến lược rõ ràng, cách tìm việc khi không có định hướng sớm không chỉ giúp bạn thoát khỏi sự mơ hồ, mà còn mở ra hành trình nghề nghiệp ý nghĩa và bền vững hơn.
Linh Phương
3 lượt xem
16-10-2025
