Thị trường lao động Việt Nam đang đứng trước giai đoạn biến động mạnh khi nhiều lĩnh vực công nghiệp và dịch vụ dự báo các ngành thiếu nhân lực trong 5 năm tới. Việc nắm bắt kịp thời xu hướng này giúp bạn chọn nghề có nhu cầu cao, giảm rủi ro thất nghiệp và tạo nền tảng vững chắc cho tương lai nghề nghiệp.
1. Tình hình nguồn nhân lực và nhu cầu tuyển dụng
Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đang chuyển mình mạnh mẽ, Việt Nam cũng không nằm ngoài làn sóng chuyển đổi số, tự động hóa sản xuất và hội nhập dịch vụ quốc tế. Sự phát triển nhanh của công nghệ và mô hình kinh doanh mới khiến cơ cấu việc làm thay đổi sâu sắc: các doanh nghiệp ngày càng đòi hỏi nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn cao, tư duy đổi mới và kỹ năng ứng dụng công nghệ trong công việc. Điều này tạo ra khoảng cách đáng kể giữa nhu cầu tuyển dụng của doanh nghiệp và năng lực thực tế của người lao động, đặc biệt trong các lĩnh vực kỹ thuật, công nghệ và dịch vụ chuyên nghiệp.
Theo nhiều báo cáo nhân sự gần đây, Việt Nam đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt lao động chất lượng cao ở những ngành đang phát triển nhanh như công nghệ thông tin, tự động hóa, năng lượng tái tạo, logistics, tài chính – ngân hàng số và y tế. Những lĩnh vực này không chỉ cần số lượng lớn lao động mà còn yêu cầu người học có khả năng phân tích dữ liệu, vận hành công nghệ mới, tư duy sáng tạo và thích nghi linh hoạt.
Do đó, việc tìm hiểu các ngành thiếu nhân lực trong 5 năm tới sẽ giúp học sinh và sinh viên định hướng đúng đắn con đường học tập, lựa chọn ngành nghề phù hợp với xu thế phát triển, tránh tình trạng “học xong khó xin việc” hoặc “làm trái ngành”. Đây chính là chìa khóa giúp thế hệ trẻ không chỉ tìm được công việc ổn định sau khi ra trường, mà còn có khả năng phát triển lâu dài trong kỷ nguyên công nghệ và toàn cầu hóa đang diễn ra mạnh mẽ.
2. Tiêu chí xác định các ngành sẽ thiếu nhân lực
Để xác định các ngành thiếu nhân lực trong 5 năm tới, cần dựa trên nhiều yếu tố phản ánh xu hướng phát triển của nền kinh tế và thị trường lao động. Những tiêu chí này giúp dự đoán ngành nghề nào sẽ “khát” nhân lực, từ đó hỗ trợ người học và người đi làm lựa chọn hướng đi phù hợp, tránh rơi vào tình trạng “thừa bằng cấp, thiếu việc làm”.
2.1. Tốc độ tăng trưởng ngành và mức độ tập trung đầu tư
Ngành nào đang được đầu tư mạnh mẽ, mở rộng nhanh và có sáng kiến quốc gia lớn thường dẫn tới tăng nhân sự nhanh hơn khả năng đào tạo.
2.2. Mức độ chuyên môn và kỹ năng cần có
Những ngành đòi hỏi kỹ thuật cao, kỹ năng mới hoặc tư duy sáng tạo như robot, tự động hóa, công nghệ thông tin… thường thiếu ứng viên phù hợp.
2.3. Tỷ lệ tuyển dụng, đào tạo và khả năng đáp ứng nguồn nhân lực
Khi tỷ lệ người được đào tạo thấp so với nhu cầu tuyển dụng nghĩa là ngành đó nằm trong nhóm “các ngành thiếu nhân lực trong 5 năm tới”. Ví dụ, ngành logistics Việt Nam được dự báo sẽ thiếu khoảng 2,2 triệu lao động tới năm 2030.
>>> Xem thêm: Top 10 ngành nghề triển vọng cho GenZ giai đoạn 2025 – 2035
3. 7 ngành thiếu nhân lực trong 5 năm tới tại Việt Nam
Dưới đây là danh sách 7 ngành học và nghề nghiệp được dự báo sẽ thiếu nhân lực trầm trọng tại Việt Nam trong giai đoạn tới, cùng với những cơ hội rộng mở kèm theo.
3.1. Công nghệ thông tin (CNTT) – Trí tuệ nhân tạo (AI)
Sự phát triển bùng nổ của chuyển đổi số, dữ liệu lớn (Big Data), điện toán đám mây (Cloud Computing) và các ứng dụng AI khiến nhu cầu nhân sự có trình độ lập trình, phân tích dữ liệu và bảo mật thông tin tăng mạnh. Điều này cho thấy CNTT và AI tiếp tục là các ngành thiếu nhân lực trong 5 năm tới tại Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung.
Sinh viên tốt nghiệp ngành này có thể làm việc ở nhiều vị trí hấp dẫn như kỹ sư phần mềm, nhà phát triển ứng dụng, chuyên viên AI, kỹ sư học máy, chuyên gia an ninh mạng, hay nhà phân tích dữ liệu. Mức lương khởi điểm trong ngành CNTT luôn thuộc top cao nhất thị trường lao động Việt Nam, với cơ hội làm việc tại các tập đoàn công nghệ toàn cầu hoặc khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ mới. Với tốc độ phát triển của nền kinh tế số, CNTT và AI chắc chắn sẽ tiếp tục là ngành trọng điểm trong nhóm các ngành thiếu nhân lực trong 5 năm tới, mở ra vô vàn cơ hội cho thế hệ trẻ yêu thích công nghệ và sáng tạo.
>>> Xem thêm: Review ngành IT nên học trường nào: TOP 5 trường tốt nhất hiện nay
3.2. Logistics và quản lý chuỗi cung ứng
Theo phân tích của Talentnet, đến năm 2030 Việt Nam cần thêm khoảng 2,2 triệu lao động trong ngành logistics, trong khi các trường đào tạo chuyên sâu hiện vẫn chưa đủ đáp ứng. Sự tăng trưởng mạnh mẽ của thương mại điện tử, xuất nhập khẩu, cùng sự mở rộng của các khu công nghiệp khiến nhu cầu nhân sự ở các vị trí như quản lý chuỗi cung ứng, điều phối vận tải, quản lý kho bãi và phân tích dữ liệu logistics tăng liên tục qua từng năm.
Ngành này đặc biệt phù hợp với sinh viên có tư duy hệ thống, kỹ năng tổ chức và khả năng sử dụng ngoại ngữ tốt. Mức thu nhập trong lĩnh vực logistics cũng ngày càng cạnh tranh, nhất là ở các công ty quốc tế. Chính vì vậy, logistics và quản lý chuỗi cung ứng được xem là một trong các ngành thiếu nhân lực trong 5 năm tới với tiềm năng nghề nghiệp ổn định, cơ hội làm việc đa quốc gia và triển vọng thăng tiến cao.
3.3. Y tế – Chăm sóc sức khỏe
Khi xã hội phát triển và tuổi thọ con người tăng lên, nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng trở thành ưu tiên hàng đầu. Việt Nam hiện đang thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực y tế, điều dưỡng, công nghệ y học và chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Đặc biệt, quá trình già hóa dân số và xu hướng chăm sóc sức khỏe chủ động (wellness) đang mở ra nhu cầu mạnh mẽ cho các chuyên gia y tế dự phòng, kỹ thuật viên xét nghiệm, chuyên viên dinh dưỡng và bác sĩ phục hồi chức năng.
Đó là chưa kể ngày nay, công nghệ y tế (HealthTech) đang phát triển mạnh với sự ra đời của y học từ xa, chẩn đoán bằng trí tuệ nhân tạo và hồ sơ bệnh án điện tử. Điều này tạo thêm nhiều hướng đi mới cho sinh viên khối ngành sức khỏe. Với nhu cầu nhân sự tăng mạnh và ý nghĩa nhân văn sâu sắc, y tế – chăm sóc sức khỏe hứa hẹn là một trong các ngành thiếu nhân lực trong 5 năm tới.
3.4. Thương mại điện tử – Kinh tế số
Sự bùng nổ của thương mại điện tử kéo theo nhu cầu lớn về nhân lực marketing số, phân tích dữ liệu khách hàng, logistics kỹ thuật số. Bên cạnh đó, sự hội nhập của công nghệ AI và big data vào kinh tế số cũng tạo ra nhiều cơ hội việc làm mới cho người trẻ, giúp ngành này lọt top các ngành thiếu nhân lực trong 5 năm tới và hứa hẹn mức thu nhập cạnh tranh. Đây là lĩnh vực phù hợp cho người trẻ năng động, giỏi công nghệ và có khả năng bắt kịp xu hướng thị trường.
3.5. Sản xuất công nghiệp – Tự động hóa
Khi nhiều doanh nghiệp FDI đầu tư vào Việt Nam, ngành sản xuất công nghiệp và tự động hóa cần nhiều kỹ sư, công nhân kỹ thuật cao, ví dụ chuyên gia về robot công nghiệp, quản lý dây chuyền sản xuất và kỹ sư bảo trì tự động hóa. Chính vì vậy, đây cũng là một trong các ngành mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp với thu nhập hấp dẫn, đặc biệt là lao động có trình độ cao, được đào tạo bài bản và am hiểu công nghệ.
Sinh viên theo học ngành này không chỉ có cơ hội làm việc trong các khu công nghiệp lớn, mà còn dễ dàng tiếp cận môi trường làm việc quốc tế, được đào tạo nâng cao hoặc xuất khẩu lao động kỹ thuật sang các nước phát triển.
3.6. Năng lượng tái tạo – Môi trường
Thế giới hướng tới phát triển bền vững, Việt Nam cũng đặt mục tiêu lớn về năng lượng xanh và môi trường. Ngành này vì thế đang “khát” nhân lực có kỹ năng nghiên cứu, thiết kế và vận hành. Đây là lĩnh vực đòi hỏi sự kết hợp giữa kiến thức khoa học tự nhiên, kỹ thuật và nhận thức về bảo vệ môi trường, rất phù hợp với những bạn trẻ có tư duy nghiên cứu và mong muốn đóng góp cho sự phát triển bền vững.
3.7. Giáo dục kỹ thuật và đào tạo nghề
Một lượng lớn lao động kỹ thuật và nghề tới từ việc thiếu đào tạo bài bản hiện nay. Do đó, ngành đào tạo nghề và giáo dục kỹ thuật trở thành lĩnh vực thiếu nhân lực hỗ trợ sự phát triển các ngành khác. Giáo dục kỹ thuật và đào tạo nghề sẽ trở thành cầu nối giữa trường học và doanh nghiệp, góp phần trực tiếp giải quyết tình trạng thiếu hụt lao động kỹ năng.
4. Cách chuẩn bị để nắm bắt cơ hội trong các ngành thiếu nhân lực
Việc nhận biết các ngành thiếu nhân lực trong 5 năm tới chỉ là bước khởi đầu. Quan trọng hơn, bạn cần có chiến lược học tập và phát triển kỹ năng rõ ràng để không chỉ bắt kịp mà còn đón đầu xu hướng nghề nghiệp.
4.1. Xác định sở thích và phù hợp bản thân
Hãy tự hỏi: bạn thích công nghệ, muốn làm trong y tế, hay quản lý chuỗi cung ứng…? Việc chọn ngành phù hợp với bản thân sẽ giúp bạn duy trì động lực và hoàn thiện kỹ năng tốt hơn.
>>> Xem thêm: Kinh nghiệm chọn ngành học từ sở thích
4.2. Trang bị kiến thức chuyên môn, kỹ năng công nghệ và ngoại ngữ
Ngay từ bậc phổ thông, bạn nên chú trọng xây dựng nền tảng vững chắc ở các môn học liên quan và lựa chọn ngành đào tạo sát với định hướng nghề nghiệp tương lai. Song song đó, việc cập nhật kỹ năng công nghệ, tư duy số và khả năng ngoại ngữ sẽ giúp bạn dễ dàng thích nghi trong môi trường làm việc toàn cầu. Đặc biệt, với các ngành thiếu nhân lực trong 5 năm tới, người có kiến thức chuyên sâu và kỹ năng mới luôn là những ứng viên được săn đón hàng đầu.
4.3. Học đi đôi với hành
Tham gia thực tập, dự án doanh nghiệp, học nghề kết hợp thực hành sẽ giúp bạn nắm được yêu cầu công việc thật, đỡ bị “shock” khi ra trường. Mạng lưới nghề nghiệp, người đi trước cũng là cầu nối quý giá giúp bạn mở rộng các cơ hội nghề nghiệp.
5. Kết luận
Ngay từ bậc phổ thông, bạn nên chú trọng xây dựng nền tảng vững chắc ở các môn học liên quan và lựa chọn ngành đào tạo sát với định hướng nghề tương lai. Song song đó, việc cập nhật kỹ năng công nghệ, tư duy số và khả năng ngoại ngữ sẽ giúp bạn dễ dàng thích nghi trong môi trường làm việc toàn cầu. Đặc biệt, với các ngành thiếu nhân lực trong 5 năm tới, người có kiến thức chuyên sâu và kỹ năng mới sẽ có nhiều tiềm năng để trở thành ứng viên được săn đón hàng đầu.
Linh Phương
76 lượt xem
28-11-2025
